Rabu, 10 Disember 2008

(5) - ARUH PANGANTINAN BANJAR

Dicoret:
Sungai Haji Dorani, Sungai Ganal.
18 Oktober 2005 / 14 Ramadhan 1426


Asa ulun aruh pangantinan orang Banjar Sungai Ganal paling rame dalam lingkungan tahun 50 an sampai 60 an. Imbah tu, banyak hudah adat-adat atawa acara pangantinan hilangan. Sauting-sauting. Tambahan pulang bila sampai ka awal tahun 2000. Ngalih handak dibejakan antara adat Banjar asli awan adat nang ditiru matan bangsa lain ( Malayu awan Jawa ).

Jadi, ulun ni handak mamadahkanlah ka kakanakan anuman nang kada sawat marasani kayapa ramenya majlis pangantinan orang Banjar ‘ jaman bahari ‘ tu.

Masa tu, bila handak maulah aruh pangantinan, musti manunggu musim imbah mangatam banih dahulu. Sababnya, masa tu kadada lagi gawian di bandang, lagipun duit jujuran lalakian hudah dijulung ka bakal nang bini ! . Hagan manukar ranjang kayu, kalambu atawa pahiasan dirinya kaya cincin, kalung batu palajau (kalung baparmata kristal ), galang tangan, galang batis, anting-anting, pupur awan macam-macam sarabanya…..

Dalam tahun 60 an , masa sabalum mananam banih dua kali satahun, jarang banar tadangar orang aruh pangantinan dalam sakampung ( saparit ). Tagal , bila hudah baubah musim mananam banih dua kali satahun, sasain karaplah orang aruh pangantinan. Bahanu dalam samusim ada saekung atawa badua aruh pangantinan dalam sakampung ( saparit ). ( Babeja banar masa wahini . Ulun suah disaru orang aruh pangantinan sampai 12 tampat matan sambilan kampong, dalam sahari. Kempes pang paket !.... )

Tahu luko sababnya ? Jadi kada payah ulun mamadahkan lagi..…

Orang nang paling rame bila ada orang aruh pangantinan ( salain pangantin nang badua tu laaa… ) ialah kumpulan kakanakan. Lalaki bibini. Ulun masa tu hanyar sakulah randah lagi di Sakolah Malayu Parit Sambilan , Sungai Ganal .

Ramenya bukan apa ah. Bila ada orang aruh pangantinan, dapatlah kami batamuan kakawanan saparit atawa lain parit. Sakurang-kurangnya kawan sakulahan. Kawa bamain sapuas-puasnya. Kawitan kada kawa managur lagi dah…( Sabab sebuk mangganie gawian baulah makanan aruh ).

Bilang sabarataan orang Banjar Sungai Ganal amun handak aruh pangantinan musti sebuk baminggu-minggu dahulu. Banyak kulaan datangan manolongi gawian. Tapi ari nang paling wajib datang dua hari . Ari partama disambat ‘ ari lawatan ‘ ( Hari gotong royong ), ari kadua disambat ‘ ari makan ‘ ( Hari jamuan ). Imbah tu malamnya ada pulang karasmin nang disambat ‘ malam bajaga pangantin ‘.

Jadinya, masa-masa tu lah kakanakan rame bamain macam-macam. Ada nang bamain gasing, bamain kalikir, bamain singki, galah panjang, galah cuit, galah rampuh atawa main warek bamban. Amun nang bibini pulang bamain semban ( sarimban ), main pangantinan, main loloncatan, main bamasakan atawa duduk batalimpuh di higa kawitan bibini maniring orang bahiris bawang awan bakupas kantang hajakah.

Kumpulan nang tuhanya pulang ada sauting pamainan istimewa, tautama masa malam ari lawatan awan malam bajaga pangantin. Handak tahulah ?. Pamainannya ialah pakau ! ( Masa tu orang kada pati tahu bamain pakau tu dikira judi. Halal haram kada karuan… . Atawa paling kurang pun, main trop haja ).

Maklumlah, masa tahun-tahun tu handak mancari saekung bagalar ustaz dalam sabuah kampong bilang asa kitah liur !. Nang ada cuma saekung badua orang nang bisa jadi imam sambahyang di surau-surau. Paling tinggi ilmu pun , sakadar tamat balajar kitab Parukunan . Bahasa Arab, sapatah maknanya kada tahu !. Jadi kayapa handak managur orang bamain pakau ?. Dalam tahun-tahun tu jualah banyak tadapat kumpulan-kumpulan disambat ‘ kaki angkong ‘ ( Kaki menurun mendapatkan nombor ekor – waweh ).

Hai….bilang taruk babanar Banjar masa tu !. ( Kada payah dikuya lagi ha leh. Bilang mamalue banar …).

Sabalum sampai ari baaruhan, biasanya tuan rumah mainta tolong dahulu ka kulaan saurang atawa ka kakawanan rapat bacari kayu api hagan bamasak , kayu baulah sarubung awan manukar hatap nipah di pakan Sungai Ganal . Biasanya mancari kayu tu tapaksa masuk ka hutan subalah gambut , tulak ka estet Torkington manukar tampurung atawa mancari kayu bakau di balukar Bagan Sungai Ganal . Gawian ni diulah paling kurang pun satangah bulan sabalum ari baaruhan.

Orang bibinian pulang baminggu-minggu datang mangganie maulah kalambu, maulah bantal , kipas kalambu awan kipas pangantin ( bibinian nang bisa bajajahit la ). Sapalih tu pulang datang manolongi manumbuk tapung, baulah kuih karing, basisimpun rumah atawa napa gawian patut diulah .

Tuan rumah pulang biasanya hudah basadia awan baras nang talah di kilang baguni-guni, manukar hanyam hidup ( Masa tu jarang orang manyumbalih lambu ), hintalu baratus-ratus bigi awan barang-barang dapur kaparluan.

Pendeknya, siapa nang handak aruh pangantinan masa tu, katahuan orang sabarataan dah batangah bulan . Napa kada tahunya, amun sarubung hudah ditajak di halaman atawa di bandang baminggu-minggu !.

Asa ulun jadiam dahulu leh. Kainak manyambungi pulang. Carita pasal aruh pangantinan ni sabujurnya panjang banar. Kanalah dipanggal-panggal haja.

Tiada ulasan: